Woudrichem (Uitspraak: Wou-drie-chèm, met een è als in ‘elf’ (Brabants: Woerkem of Woerkum) is een voormalige gemeente in de provincie Noord-Brabant. De gemeente werd in 1973 gevormd door een fusie van de reeds bestaande gemeente Woudrichem met Almkerk, Andel en Giessen.
De gemeente is in 2019 samen met de gemeente Werkendam en gemeente Wijk en Aalburg opgegaan in de nieuwe gemeente Altena.
De stad Woudrichem zelf
Woudrichem is ontstaan in de negende eeuw. Op een oeverwal, waar zich nu de Hoogstraat en de Molenstraat bevinden, ontstond een marktplaats. Rond het jaar 1000 verschenen, merendeels ten noorden van de Alm, een aantal nederzettingen die op Woudrichem waren gericht.
De Maas stroomde aanvankelijk niet langs Woudrichem. De hoofdstroom van deze rivier stroomde eerst ongeveer door de bedding van de hu
De Woerkumse Taol
Woudrichem heeft een eigen taal (zeg niet tegen een Woerkummer dat het een dialect is) en had tot 2013 zelfs een officieel dictee der Woerkumse Taol.
Ook worden er om de zoveel jaar de bekende Woerekumsen Aovonden gehouden, waar in de eigen taal de geschiedenis van Woerkum in gedicht en zang weer tot leven komt.
“Heddet âl gehoord? De Woerekumse Aovende komme d’r weer aon.”
Bezienswaardigheden
Woudrichem is een historisch vestingstadje (In 2019 was het officiële aantal inwoners 4.645) dat in zijn geheel bezienswaardig is en een beschermd dorpsgebied heeft. De belangrijkste monumenten zijn:
- Gotische Martinuskerk in het oude centrum, waarvan de rijk gebeeldhouwde vierkante toren de bijnaam Mosterdpot draagt.
- Johannes Nepomukkerk, een waterstaatskerk uit 1838, aan de Vissersdijk.
- Gevangenpoort, uit omstreeks 1580.
- Stellingmolen Nooit Gedagt, in gebruik als korenmolen, herbouwd in 1990-1996.
- Vestingwerken volgens het Oud-Nederlands vestingstelsel, uit 1580 en later.
- Diverse 19e-eeuwse militaire magazijnen en twee arsenalen uit 1851.
- Het Oude Raadhuis, een gebouw met zadeldak tussen trapgevels, aan Hoogstraat 47. De voorgevel draagt het jaartal 1592. Het gebouw werd gerestaureerd in 1957.
- Diverse woonhuizen, waaronder een aantal woningen met een Dordtse gevel zoals In de Salamander (1609), In den gulden Engel (1593), In ’t Hert (1601) en In den vergulden Helm (1601). Huis Jacoba van Beieren in de Molenstraat 6-8. Ook een gevelsteen met het rijm: Die tidt is cort, Die doot is snel, Wacht u van sonden, So doet ghy wel. De meeste van deze huizen bevinden zich aan de Hoogstraat en de Kerkstraat.
- Hardstenen dorpspomp aan de Hoogstraat.